Een holistische benadering van geestelijke gezondheid
Interview met Dr Bayan Kader Rasul
In het hart van het door conflicten geteisterde Koerdistan zet dr. Bayan Kader Rasul zich onvermoeibaar in voor het geestelijk welzijn van haar gemeenschap. Ze laat haar licht schijnen over de grote uitdagingen waar professionals in de geestelijke gezondheidszorg mee te maken hebben in conflictsituaties. Met een carrière die tientallen jaren overspant, bieden haar inzichten een verhaal van vastberadenheid in tegenspoed.
Drie decennia geleden verliet dr. Rasul haar geboorteland, op zoek naar veiligheid. Na haar psychiatrische opleiding in Nederland keerde ze terug naar Koerdistan-Irak om bij te dragen aan de wederopbouw. Ze werd echter al snel geconfronteerd met de harde realiteit van oorlog en ontheemding, die vooral kwetsbare groepen zoals vrouwen en de Yezidi-gemeenschap treft.
'Het is de combinatie van traumatische gebeurtenissen.'
“Meer dan 6.000 vrouwen werden door ISIS in slavernij genomen. Ze werden seksueel misbruikt, sommigen raakten zwanger en familie werd vermoord. Toen ze naar huis terugkeerden, werden hun dorpen verwoest, waardoor ze in vluchtelingenkampen terechtkwamen. Sommigen kunnen niet communiceren met hun geliefden omdat ze geen Koerdisch hebben leren spreken. Het is deze combinatie van traumatische gebeurtenissen die onze samenleving diepgaand beïnvloedt.”
Verschillende opvattingen over psychotrauma
In Koerdistan-Irak worden psychologische symptomen gemedicaliseerd. Dr. Rasul pleit voor een meer holistische benadering en de dringende noodzaak voor systemische verandering: “Psychosociale eerste hulp is essentieel. We moeten psychosociale hulp verankeren in scholen en gezondheids- en veiligheidssystemen. Het is belangrijk voor ons welzijn en om psychische problemen in de toekomst te voorkomen.”
Cultuursensitieve programma's
Ondanks het stigma, het gebrek aan bewustzijn en de steun van de overheid, biedt dr. Rasul psychosociale ondersteuning aan vrouwen die getroffen zijn door seksueel en gendergerelateerd geweld. Ze benadrukt de noodzaak van cultuurgevoelige programma's: “Ik heb contact met vrouwen die zich opnieuw gevestigd hebben in Duitsland en Zweden. Ze ervaren een culturele barrière; hoe we omgaan met rouw verschilt bijvoorbeeld sterk in onze taal en traditie.”
“Ik ben gynaecoloog, psychiater en vrouwenactivist.”
Ondanks alle uitdagingen vindt dr. Rasul hoop in haar vermogen om de gemeenschap te blijven dienen, ondanks het feit dat ze bijna met pensioen gaat. Ze benadrukt het belang van geestelijke gezondheid en pleit voor empathie en holistische zorg om gebroken samenlevingen weer op te bouwen. Haar nalatenschap wijst ons de weg naar herstel en verzoening in Koerdistan.
In 2023 organiseerde ARQ een internationale conferentie ter ere van 50 jaar kennisdeling over psychotrauma. Psychiater Bayan Kader Rasul was een van de vier panelleden die ARQ International uitgenodigde om haar visie op psychotrauma in conflictsituaties te delen. Dr. Bayan Kader Rasul is medeoprichter van de Emma Organization for Human Development in Koerdistan-Irak. In samenwerking met ARQ hebben zij het Multi-Family Approach programma gecontextualiseerd om familiebanden en ondersteunende netwerken te versterken. De medewerkers van Emma worden voortdurend getraind door ARQ, onder andere via online sessies over dagelijkse uitdagingen en het belang van zelfzorg.