Geef prioriteit aan geestelijke gezondheid in conflictgebied
Interview with Mukasa Moses Bwesige
In conflictgebieden over de hele wereld worden mensen dagelijks geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van geestelijke gezondheid. Mukasa Moses Bwesige begrijpt deze uitdagingen en de diepgaande impact ervan op de gemeenschappen die hij dient. Zijn verhaal, geworteld in zijn persoonlijke ervaringen en gedreven professionele toewijding, biedt waardevolle inzichten.
Moses groeide op te midden van conflicten en ontheemding, en zijn persoonlijke ervaringen vormden de basis voor zijn toewijding aan geestelijke gezondheid en psychosociale ondersteuning (MHPSS). Opgevoed door een alleenstaande moeder en getuige van de gevolgen van de genocide in Rwanda, doorziet hij als geen ander de ingrijpende gevolgen van psychotrauma op individuen en gemeenschappen.
Moses: “Opgroeien in de sloppenwijken van Kampala verschilt niet veel van opgroeien in een omgeving van gedwongen ontheemding. Je ervaart vergelijkbare ontberingen, kwetsbaarheid voor psychische problemen en veelvuldige schendingen van mensenrechten. Dit was een van de redenen waarom ik koos voor MHPSS als vakgebied.”
Het belang van toegankelijke geestelijke gezondheidszorg
Als hij over zijn werk nadenkt, benadrukt Moses de immense uitdagingen waarmee vluchtelingen en ontheemden te maken hebben, waaronder hoge zelfmoordcijfers en psychosociale nood: “Als hoofdfunctionaris in een opvangkamp voor vluchtelingen in het noorden van Oeganda in 2019/2020 was ik getuige van 46 zelfmoorden en talloze zelfmoordpogingen. Voor mij een duidelijke indicatie van de dringende behoefte aan psychosociale ondersteuning en toegankelijke geestelijke gezondheidszorg onder vluchtelingen.”
'De mensen die we ondersteunen zijn de experts van de ervaring.'
Focus op een cultuur sensitieve aanpak en professionele ethiek
Moses onderstreept het belang van investeren in cultuur sensitieve, schaalbare interventies, uitgevoerd door de betrokkenen zelf. Hij benadrukt tevens de noodzaak om de beroepsethiek binnen MHPSS-activiteiten te bewaken, om te voorkomen dat bestaande problemen verergeren. “Ik maak me zorgen dat deze schaalbare interventies geen oplossing bieden voor complexe geestelijke gezondheidsproblemen. We moeten voorzichtig zijn met interventies die in de toekomst waarschijnlijk meer schade aanrichten of een grotere last voor de geestelijke gezondheid creëren. We hebben mechanismen nodig om dit te waarborgen.”
Concluderend onderstrepen de inzichten van Moses de veerkracht van mensen die door conflicten zijn getroffen en de essentiële rol van MHPSS bij het herstel van levens en gemeenschappen. Terwijl we in conflictgebieden opereren, dienen zijn woorden als een krachtige aansporing om geestelijke gezondheid te beschouwen als een fundamenteel aspect van humanitaire hulp en mondiale solidariteit.
In 2023 organiseerde ARQ een internationale conferentie ter ere van 50 jaar kennisdeling over psychotrauma. MHPSS expert Mukasa Moses Bwesige was een van de vier panelleden die ARQ International uitgenodigde om zijn visie op psychotrauma in conflictsituaties te delen. Moses werkt bij de Jesuit Refugee Services als de interregionale MHPSS-medewerker voor de regio's Oost- en Zuidelijk Afrika. Hij is ook gezamenlijk PhD Suicide Researcher aan de Universiteit van Gent in België en de School of Psychology aan de Makerere University in Oeganda.