Veerkracht in tegenspoed
Interview met Oksana Kryvonogova
Oksana's verhaal draait om transformatie, ontstaan uit een verlangen om de conventionele aanpak van geestelijke gezondheidszorg in Oekraïne te herdefiniëren. Voor de oorlog richtte haar organisatie zich op interventie bij jonge kinderen en het bieden van ondersteuning aan gezinnen met een kind met speciale behoeften. Maar toen de oorlog begon, veranderde haar werk ingrijpend.
“Toen de oorlog begon, waren mijn specialisten opgeleid tot jeugdhulpverleners voor jonge kinderen. We waren niet voorbereid op het werken met psychotrauma in een conflictsituatie. We kenden alleen bekend met het trauma dat gepaard gaat met de geboorte van een kind met speciale behoeften,” blikt Oksana terug. “We wisten niet wat we moesten doen. Hoe werk je door in een oorlog?”
Families weerbaar maken door psycho-educatie
Oksana nam het initiatief om gezinnen en gemeenschappen te ondersteunen op basis van haar kennis en ervaring “Door ouders te betrekken en hun vaardigheden te vergroten, kun je kinderen al op jonge leeftijd helpen”, benadrukt ze. Oksana onderstreept het belang van een gezinsgerichte en consistente aanpak van geestelijke gezondheid.
'Simpele dingen zoals spelen en praten met je kind zijn nog steeds belangrijk.'
Kracht vinden in steun van lotgenoten
Oksana's boodschap is helder: “Eenvoudige dingen zijn belangrijk”, bevestigt ze, en benadrukt de waarde van zelfzorg en steun vanuit de gemeenschap in tijden van crisis. “Een andere stap is lotgenotencontact. In onze cultuur zijn lotgenotengroepen niet gebruikelijk, maar het is belangrijk om mensen te ontmoeten met dezelfde ervaring als jij. Ik heb een aantal goede voorbeelden gezien in Nederland.”
Een culturele verschuiving naar zelfzorg
Oksana en haar team erkennen het cruciale belang van persoonlijke veerkracht en begonnen tijd te besteden aan zelfzorg. “Het zit niet gebruikelijk in onze cultuur om voor onszelf te zorgen. We moeten een cultuuromslag maken in Oekraïne en nadenken over het belang van zelfzorg, vooral voor hulpverleners. Ze zijn opgeleid om anderen te ondersteunen, maar niet om zichzelf te helpen.”
Terwijl Oksana naar de toekomst kijkt, straalt haar optimisme, gevoed door de veerkracht van de menselijke geest en grensoverschrijdende solidariteit. “Het leven gaat door,” verklaart ze. Met elke stap voorwaarts belichaamt ze hoop en moed en herinnert ze ons eraan dat zelfs in de donkerste tijden eenvoudige daden van zelfzorg en solidariteit het pad naar heling kunnen verlichten.
In 2023 organiseerde ARQ een internationale conferentie ter ere van 50 jaar kennisdeling over psychotrauma. Psycholoog Oksana Kryvonogova was een van de vier panelleden die door ARQ International waren uitgenodigd om haar visie op psychotrauma in conflictsituaties te delen. Oksana richtte Healthy Society op, een ngo die vroegtijdige interventies aan jonge kinderen biedt en zich inzet voor het ontwikkelen van deze service in Oekraïne. Dit resulteerde al in een nationale strategie voor vroegtijdige interventie, nationale coördinatoren en de oprichting van negen overheidscentra in de regio Odesa.