Proefschrift Ruud Jongedijk
The Multiple and Changing Faces of Psychotrauma and its Psychological Consequences
De begrippen psychotrauma en posttraumatische stressstoornis, of PTSS, zijn de afgelopen decennia steeds populairder geworden. Niet alleen in de wetenschappelijke literatuur en in therapieruimtes, maar ook in de media en in de dagelijkse taal. Toch bestaat het begrip PTSS pas sinds 1980. Met zijn proefschrift draagt Ruud Jongedijk bij aan de kennis over de manifestaties van psychotraumatische gebeurtenissen en hun psychologische gevolgen.
Met een literatuuronderzoek heeft Jongedijk vanuit een historisch perspectief onderzocht hoe posttraumatische stoornissen ontstonden en onder welke omstandigheden en invloeden dit plaatsvond. In de afgelopen anderhalve eeuw trof hij een grote diversiteit aan beschreven symptomen en syndromen aan. Jongedijk: ‘Het bleek dat deze vaak ontstonden onder tijdsgebonden sociale, politieke, juridische en wetenschappelijke omstandigheden en gepaard gingen met intense debatten over hun bestaansrecht.’
In een onderzoek naar het traumatische stressorcriterium toonde de Utrechtse promovendus aan dat traumatische gebeurtenissen, maar ook symptomen als herbeleving, niet specifiek voorkomen bij PTSS alleen, maar ook bij verschillende andere psychische stoornissen zoals unipolaire stemmingsstoornissen.
Vervolgens identificeerde Jongedijk, binnen grote steekproeven van getraumatiseerde patiënten met een veteranen- en vluchtelingenachtergrond, drie subgroepen van patiënten die werden gekenmerkt door de ernst van de symptomen en niet door kwalitatieve verschillen. ‘Symptomen van PTSS, depressie, angst en somatisatie waren nauw met elkaar verbonden. Traumatypen, copingstijlen, persoonlijkheidskenmerken en geslacht werden geassocieerd met de gevonden subgroepen.’
Tot slot voerde Jongedijk een onderzoek uit onder een steekproef van zowel getraumatiseerde politieagenten als veteranen om de verbanden tussen PTSS-criteria en behandeluitkomst te achterhalen. Traumakenmerken en de ernst van de PTSS-symptoomclusters vóór de behandeling werden niet geassocieerd met veranderingen in totale PTSS-scores van vóór tot na de behandeling.
Het proefschrift van Jongedijk eindigt met een voorstel voor een hybride diagnostisch model voor patiënten met posttraumatische klachten met zowel categorische als dimensionale diagnostische elementen. ‘Op deze manier kan de heterogeniteit van de posttraumatische symptomatologie persoonlijker worden beschreven en kan de behandeling meer op maat worden ingezet.’
