Doorwerking van Collaboratie
Versterking van hulpverlening aan kinderen van ouders die tijdens WO2 de kant van de bezetter kozen
Het doel van dit project is het versterken van de zorg en ondersteuning aan kinderen van ‘foute’ Nederlanders en kinderen van een Duitse militair of Duitse moeder. Een belangrijke aanleiding voor het project is de naderende openbaarmaking en digitalisering van het CABR-archief op 1 januari 2025. Dit Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging bevat dossiers van verdachten van collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het project bestaat uit 3 deelprojecten. ‘Doorwerking van Collaboratie’ is een samenwerking tussen ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en het Nederlands Veteraneninstituut, en wordt uitgevoerd in nauwe betrokkenheid met Stichting Werkgroep Herkenning.
Deelproject 1: Verkenning
Kinderen van ouders die tijdens de Tweede Wereldoorlog de kant van de Duitse bezetter kozen en kinderen van een Duitse ouder hebben in sommige gevallen te kampen (gehad) met individuele- of gezinsproblematiek die kan samenhangen met het oorlogsverleden. Sommige kinderen hebben zelf ook zeer ingrijpende oorlogservaringen meegemaakt, en ze hebben na de oorlog bijvoorbeeld te maken gekregen met uitsluiting en stigmatisering. Door dergelijke ervaringen kan men zich medeplichtig of verantwoordelijk (gemaakt) voelen voor de keuzes van hun ouders. Dit kan ook wantrouwen ten opzichte van de buitenwereld of gevoelens van schuld of schaamte als gevolg hebben.
De mensen die tot op de dag van vandaag worstelen met de doorwerking van dit verleden, hebben recht op passende zorg en/of ondersteuning. Met deze verkenning brengen we in beeld: Op welke manier werkt het collaboratieverleden door in het leven van deze mensen, welke zorg- en hulpvragen hebben zij, en hoe is de ervaring met zorg en ondersteuning nu?
Het onderzoek loopt van september 2023 tot de zomer van 2024, en omvat een literatuurstudie, diepte-interviews en vragenlijstonderzoek. Deze verkenning resulteert in een rapport met advies over verbetering van de zorg aan deze doelgroep. Ook wordt een handzaam document ontwikkeld voor reguliere zorgverleners om beter op de zorgvraag van de doelgroep te kunnen aansluiten.
Deelproject 2: Specifieke zorg en ondersteuning
Het Nederlands Veteraneninstituut biedt maatschappelijk werk aan voor oorlogs- en geweldsgetroffenen uit de Tweede Wereldoorlog, en ook voor kinderen van politiek ‘foute’ Nederlanders. Dit zal in het kader van dit deelproject worden doorontwikkeld. Afhankelijk van de uitkomsten van de verkenning kunnen nog aanvullende diensten of producten binnen dit deelproject worden ontwikkeld en aangeboden. Ook zal het Nederlands Veteraneninstituut intervisie mogelijk maken voor de vrijwilligers van Werkgroep Herkenning die de telefonische hulplijn bemensen.
Voor dit deelproject zal ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld aandacht schenken aan de deskundigheidsbevordering van de reguliere zorg over kinderen van ‘foute’ Nederlanders. Op basis van de verkenning in deelproject 1 en de eerder opgedane ervaring bij het Kenniscentrum wordt een implementatietraject opgezet om de deskundigheid van professionals in de reguliere zorg over kinderen van ‘foute’ Nederlanders te vergroten.
Deelproject 3: Publieksvoorlichting: Impact openbaarmaking CABR
De verwachte openbaarmaking op 1 januari 2025 van de dossiers uit het CABR-archief en de digitale ontsluiting roepen nu al veel emoties op bij kinderen van ouders die collaboreerden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook voor nabestaanden van vervolgingsslachtoffers en verzetsdeelnemers kan het archief veel nieuwe en confronterende informatie bevatten over wat er met hun familieleden is gebeurd. Dit deelproject is daarom gericht op eenieder die in het CABR-archief onderzoek doet of wil doen naar zijn of haar familiegeschiedenis.
ARQ en het Nederlands Veteraneninstituut zullen mensen ondersteunen die behoefte hebben aan een gesprek over de betekenis en impact van de openbaarmaking en digitalisering van het CABR. Daarvoor zullen onder andere publieksbijeenkomsten georganiseerd worden. Over dit deelproject volgt later meer.
