Taking Action Towards Sustainable Peace

Introductie

Uit steeds meer onderzoek blijkt dat psychische problemen een negatief effect hebben op de preventie van geweld en op het vermogen van mensen om bij te dragen aan vredesopbouw. Daarnaast bestaat er een duidelijke en dringende behoefte aan nieuwe manieren om bevolkingsgroepen in door conflicten getroffen gebieden te ondersteunen, waarbij MHPSS als PB worden geïntegreerd. Voortbouwend op recente internationale richtlijnen over de integratie van MHPSS en PB (onder andere van UNDP, de IASC-werkgroep en ARQ) is het van cruciaal belang om te pleiten voor de integratie van MHPSS en PB-beleid en om best practises vast te stellen voor de toepassing van dergelijk beleid.
 

Inzicht in de effecten van conflict en trauma op geweldspreventie en duurzame vrede 

Lees het hele hoofdstuk

Gewelddadige conflicten leiden tot kettingreacties die de geestelijke gezondheid en het psychosociale welzijn van individuen en gemeenschappen schaden, wat op zijn beurt de inspanningen voor geweldpreventie en vredesopbouw ondermijnt. Bovendien kunnen sommige getroffenen van traumatische gebeurtenissen na verloop van tijd neuropsychologische veranderingen ervaren die hun vermogen tot empathie, identiteitsvorming en sociale integratie beïnvloeden.

Conflicten kunnen ook leiden tot collectief trauma, dat optreedt wanneer een gedeelde ervaring van geweld wordt doorgegeven door gedeelde verhalen of herinneringen voor groepsleden, ook voor de volgende generaties die het geweld niet rechtstreeks meemaakten. Deze herinneringen spelen een centrale rol in de groepsidentiteit en het wereldbeeld en kunnen uiteindelijk leiden tot rechtvaardiging van verdere gewelddaden.

Individuele, collectieve en transgenerationele trauma's vormen ook barrières voor vredesopbouw. Processen zoals dialoog, verzoening en overgangsrechtspraak (transitional justice) vereisen vertrouwen, empathie en het vermogen om zich in te leven in de andere groep, wat niet altijd mogelijk is wanneer men te maken heeft met geestelijke gezondheids- en psychosociale problemen. Om conflicten echt te veranderen, is het ook nodig om de relaties en grieven die aan de basis liggen van gewelddadige conflicten aan te pakken en opnieuw te bespreken. Daarom is geestelijke gezondheid en psychosociaal welzijn nodig om duurzame vrede te creëren, terwijl duurzame vrede een voorwaarde is voor psychosociaal welzijn.
 

Wat is Integratie en Co-Creatie?

Lees het hele hoofdstuk

Integratie wordt gedefinieerd als het samenbrengen van aspecten van PB en MHPSS, van het begin tot het einde van een interventie. Om duurzame integratie te bereiken, moeten leden van beide werkvelden samenwerken, idealiter met behulp van co-creatiemethoden. Co-creatie is een benadering die beoefenaars van beide werkgebieden samenbrengt, binnen een lokale context, om hun opgedane ervaringen met conflicten en trauma's te onderzoeken, vertrouwen op te bouwen en benaderingen uit te wisselen over zowel PB als MHPSS. Dit creëert de basis voor mensen uit de praktijk om gezamenlijk MHPSS- en PB-interventies te ontwikkelen, implementeren en evalueren.
 

Integratie in de praktijk: Een holistisch perspectief 

In de praktijk omvatten geïntegreerde benaderingen lokale PB- en MHPSS-praktijken, die de fluide relatie tussen geweldservaringen op alle niveaus aanpakken.

• Op individueel niveau ondersteunen geïntegreerde interventies de ontwikkeling van niet-gewelddadige copingvaardigheden in het omgaan met moeilijke emoties en verdriet.
   
• Op gezinsniveau kunnen geïntegreerde interventies de opvoedingsvaardigheden versterken en het welzijn van alle gezinsleden waarborgen.
   
• Op gemeenschapsniveau ondersteunen geïntegreerde initiatieven positieve verhalen die geweldloosheid en veerkracht bevorderen voor zowel getroffenen als daders. Het is belangrijk op te merken dat kinderen en jongeren onevenredig veel te maken kunnen krijgen met de gevolgen van conflicten en daarom baat kunnen hebben bij geïntegreerde interventies om veerkracht te ondersteunen en geweldscycli van generatie op generatie om te buigen. 
   
• Op structureel niveau pakken geïntegreerde interventies de machtsdynamiek aan en bieden, wanneer gerechtigheid tekortschiet, MHPSS aan individuen en groepen die te lijden hebben onder conflictgerelateerd onrecht.
   

Vier bruggen van theorie naar praktijk

Lees het hele hoofdstuk

In het beleidsdocument worden concrete voorbeelden van programma's gegeven om te laten zien hoe co-creatieve, geïntegreerde benaderingen kunnen worden geïmplementeerd:

1. In de Westelijke Jordaanoever, hoe gezinnen te ondersteunen
2. In Burundi, met een narratieve theaterbenadering
3. In Oeganda, met co-creatiemethoden
4. In Oekraïne, met een casestudie over de mogelijkheden voor geïntegreerde MHPSS- en PB-benaderingen 
    

Aanbevelingen: Concrete stappen naar duurzame integratie

Lees het hele hoofdstuk

Een reeks aanbevelingen voor de integratie van MHPSS met PB-inspanningen:

• Bevorder het initiatief en lokale eigenaarschap van co-creatieprocessen door MHPSS- en PB-beoefenaars.
   
• Ontwikkel geïntegreerde MHPSS- en PB-programma's die rekening houden met de historische wortels van collectieve en generationele trauma's en die actief de impact ervan op de hedendaagse conflictdynamiek aanpakken.
   
• Verbeter de samenwerking met lokale en nationale actoren om structurele oorzaken van conflicten en psychosociaal leed aan te pakken die grieven in stand houden en geweldscycli voeden.
   
• Pleit voor beleidsplanning voor de lange termijn om geïntegreerde MHPSS- en PB-programma's te ontwikkelen en ondersteunen.
   
• Stimuleer multisectorale samenwerking tussen MHPSS- en PB-professionals en beleidsmakers op alle niveaus.
   
• Pleit voor financieringsstromen op lange termijn die barrières tussen de humanitaire en PB-sectoren doorbreken om geïntegreerde MHPSS- en PB-initiatieven te ondersteunen.
   

Conclusie

Concluderend kan niet worden onderschat hoe dringend het is om MHPSS en PB te integreren om aan de behoeften op het gebied van geestelijke gezondheid en psychosociale welzijn van door conflicten getroffen individuen en gemeenschappen tegemoet te komen en om duurzame vrede te bevorderen.

Graag verwijzen wij ook naar het beleidsdocument van de IASC werkgroep. ARQ is trotse deelnemer van deze werkgroep. Het document, ontwikkeld door wereldwijde MHPSS-experts, werpt licht op de langetermijn impact van gewapende conflicten en voegt extra context toe aan lopende discussies. Onze eigen publicatie bouwt voort op deze inzichten, met de nadruk op co-creatie en het overbruggen van theorie naar praktijk. Zo dragen we bij aan de collectieve dialoog over het herzien van beleid ten gunste van bevolkingsgroepen getroffen door conflict.