Mind-Spring trainingen voor Oekraïners in Nederland
Interview met Mind-Spring coördinator Larissa van Beek
Larissa van Beek werkt bij ARQ Kenniscentrum Migratie en coördineert onder andere Mind-Spring voor Oekraïners in Nederland. Mind-Spring is psycho-educatie voor en door vluchtelingen. Vluchtelingen worden bij ARQ opgeleid om volgende vluchtelingen psycho-educatie te geven in hun eigen taal.
Gewoonlijk worden asielzoekers opgevangen in de opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Maar Oekraïners hebben een speciale status. Larissa: “Gemeenten openden opvanglocaties voor hen en veel particulieren vingen mensen thuis op. De Oekraïners kwamen dus terecht bij mensen die nooit met vluchtelingen hebben gewerkt: gemeentelijke ambtenaren, burgers, huisartsen, werkgevers. Bij ARQ vroegen we ons af of er wel genoeg aandacht voor hun psychische gezondheid zou zijn.”
Stress en rouw
“We dachten direct aan Mind-Spring. De Mind-Spring trainingen die voor eerdere groepen vluchtelingen ontwikkeld waren, zouden ook Oekraïners kunnen helpen om met stress en rouw om te gaan. De trainingen worden gegeven door twee trainers. De ene spreekt dezelfde taal en is eerder gevlucht naar Nederland. Een ervaringsdeskundige dus, die ook persoonlijke tips kan delen. De ander is een professional uit de regionale ggz. Deze kan herkennen wanneer iemands klachten ernstiger zijn dan ‘een normale reactie op een abnormale situatie’ en – indien nodig – doorverwijzen naar een behandelaar.”
Oekraïense vluchtelingen worden trainers
Namens ARQ ging Larissa op zoek naar geld om twintig Oekraïense vluchtelingen te kunnen opleiden tot Mind-Spring trainer. “In het najaar was dat budget er. ARQ hield een strenge selectie. De toekomstige trainers moesten zelf stevig in hun schoenen staan. Hun vooropleiding was minder belangrijk dan hun weerbaarheid. Ook moesten ze ervaring hebben met het werken met groepen. Er werden twee opleidingsgroepen gevormd met hele enthousiaste, betrokken en kundige deelnemers. In november 2022 en begin 2023 werden ze opgeleid in het geven van Mind-Spring trainingen aan volwassen Oekraïense vluchtelingen. Onlangs zijn tien van hen tevens opgeleid in het geven van Mind-Spring aan kinderen, tieners en aan hun ouders in opvoedondersteuning.”
Inmiddels heeft een eerste groep Oekraïense deelnemers in Dordrecht de training erop zitten. Larissa: “Opvallend waren niet zozeer de tegenstellingen tussen Oekraïens en Russisch sprekenden die we verwachtten. Lastiger waren de grote verschillen tussen hoger en lager opgeleiden, tussen stedelingen en plattelanders. Uit de evaluatie aan het einde bleek dat de deelnemers zich na de training beter voelden dan ervoor.”
"Vanuit angst voor kosten of schaamte mijden vluchtelingen vaak zorg. Ook bij psychische problemen vragen ze doorgaans niet snel hulp."
Gemeenten kunnen contact opnemen
In Nederland regelt elke gemeente zelf de opvang van Oekraïners. In de ene gemeente is er meer aandacht voor de psychische gezondheid van statushouders en vluchtelingen dan in de andere. Larissa: “Vluchtelingen lopen een groot risico om psychische klachten te ontwikkelen, vooral bij aankomst in hun gastland. Om te voorkomen dat psychische problematiek ontstaat of verergert, is tijdige signalering en doorverwijzing van belang. Vanuit angst voor kosten of schaamte, mijden vluchtelingen vaak zorg. Ook bij psychische problemen vragen ze doorgaans niet snel hulp. Dit herkennen wij ook bij Oekraïense vluchtelingen.”
Larissa adviseert gemeenten om vluchtelingen en statushouders Mind-Spring aan te bieden. Larissa: “We weten dat je door tijdig een lichte interventie als Mind-Spring aan te bieden, kunt voorkomen dat problemen toenemen. Deelnemers leren beter omgaan met stress en rouw doordat zij openlijk kunnen praten over waar zij als vluchteling mee worstelen. Daarbij signaleer je tijdens Mind-Spring ook wie er meer hulp nodig. Deze mensen kunnen we helpen om hun weg te vinden in de ggz in Nederland.”
Meer lezen
Meer informatie over Mind-Spring vindt u in de folder over Mind-Spring.
Vragen over Mind-Spring?
Neem contact op via mind-spring@arq.org.
Naast de activiteiten in Nederland, biedt ARQ als gastpartner van Giro555 ook psychosociale hulpverlening in Oekraïne.
