Wat is de impact van herdenken op een individu? Voor wie en onder welke omstandigheden kan herdenken bijdragen aan het omgaan met oorlogservaringen en verlies?
Deze vragen komen aan bod in het promotieonderzoek van Bertine Mitima naar herdenken, rituelen en verwerking. Op 13 oktober 2023 zal zij haar proefschrift ‘Together in silence. Commemoration, rituals, and coping with war experiences and loss’ verdedigen aan de Universiteit Utrecht. Voorafgaand aan de verdediging wordt het symposium Herdenken in de toekomst georganiseerd.
Bertine Mitima-Verloop zal in vogelvlucht door haar proefschrift gaan, waarin ze ingaat op de vraag voor wie en onder welke omstandigheden herdenken kan bijdragen aan het omgaan met oorlogservaringen en verlies.
Vanuit een klinisch psychologische invalshoek reflecteert Ruud Jongedijk (ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum) op de betekenis van herdenken en rituelen in traumatherapie. Dr. Aline Sierp (Maastricht University en voorheen werkzaam bij Dachau Concentration Camp Memorial Site) zal spreken over de context van herdenken vanuit het vakgebied memory studies.
Hoe organiseer je een waardige herdenking? Hoe ga je om met meerstemmigheid en uiteenlopende wensen en behoeftes bij een herdenking? In een panelgesprek gaan Nienke Majoor (Hoofd Herdenken en vieren Nationaal Comité 4 en 5 mei), Hans Bleijerveld (Directeur Bijzondere uitvaarten Monuta) en Linda Nooitmeer (Voorzitter bestuur NiNsee: Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis) over deze vragen in gesprek.
Het symposium wordt voorgezeten door Jorien Holsappel (kennismakelaar bij de Protestantse Theologische Universiteit).
Door middel van een internationale literatuurstudie, interviews, en een quasi experimentele studie doet zij onderzoek naar de impact van grootschalige collectieve herdenkingen. Kinderen en jongeren (10-18 jaar), oorlogsgetroffenen en mensen met PTSS-klachten als gevolg van oorlogservaringen, zijn doelgroepen die in dit onderzoek specifieke aandacht krijgen.
Daarnaast richt het onderzoek zich op begrafenissen, rouwrituelen en rouwreacties. In een longitudinale studie wordt gekeken of een positieve evaluatie van de begrafenis van een dierbare en het uitvoeren van rouwrituelen, samenhangt met minder heftige en ernstige rouwreacties. Ook kijkt Mitima naar de gevolgen van restricties rondom begrafenissen en rituelen tijdens de COVID-19 pandemie voor het omgaan met het verlies van een dierbare.
Beluister het interview met Bertine bij De Nacht van NTR over de kracht van herdenken.
Prof. Dr. Paul Boelen, Prof. Dr. Trudy Mooren
