Psychosociale ondersteuning statushouders

De afgelopen jaren was er in Nederland een grote instroom van vluchtelingen. Zodra vluchtelingen een verblijfsvergunning krijgen, komen ze als statushouder terecht in een gemeente. Daar moeten zij op eigen kracht inburgeren, wat niet altijd even makkelijk is. Vanwege de ervaringen in het land van herkomst, de reis en de vaak nog onzekere, nieuwe situatie hebben veel statushouders een verhoogde kans op psychische klachten. Daarnaast is de signalering van psychische klachten bij statushouders en toeleiding naar passende zorg al jaren een erkend probleem. 

Versterken van de psychische gezondheid van statushouders 

Psychosociale ondersteuning van statushouders draagt bij aan vroegsignalering van ernstige problematiek. Het versterkt de veerkracht van statushouders en maakt dat ze beter in staat om problemen zelf op te lossen. Dit bevordert het participatieproces. Daarnaast wordt voorkomen dat mensen zwaardere en duurdere zorg nodig hebben.  

Om de psychische gezondheid van statushouders te versterken, moet het accent liggen op preventie. Vroege signalering is van groot belang, net als actieve betrokkenheid van statushouders zelf. Ook moet er aandacht zijn voor de specifieke gezondheidsrisico’s van statushouders. Een persoonsgerichte en cultuursensitieve benadering is essentieel. 

Psychosociale ondersteuning vanuit gemeenten 

Gemeenten hebben de vrijheid om hun eigen stelsel in te richten om de integratie van statushouders in goede banen te leiden. Dit maakt dat de knelpunten per gemeente verschillen en daarmee ook de oplossingen. Over het algemeen worstelen gemeenten met deze vragen: 

• Hoe verloopt de vroegsignalering?  
• Is er lokaal of regionaal passende psychische zorg mogelijk, waarbij rekening wordt gehouden met cultuurverschillen en taalbarrières? 
• Welke interventies zijn effectief? 
• Hoe kunnen we deze interventies inbedden in de lokale structuur?  
• Hoe kunnen we dit financieren?  

Project psychosociale ondersteuning statushouders 

Het doel van het project is om psychosociale ondersteuning een vast onderdeel te maken van de zorgstructuur voor statushouders in gemeenten. Dat doen we door bij de Gemeente Dordrecht en de Gemeente Haarlem een proeftuin (praktijksituatie) te implementeren. Gedurende het project worden de proeftuinen continu geëvalueerd en bijgesteld. De proeftuinen stellen een voorbeeld dat andere gemeenten kunnen volgen.  

Het project zal de volgende resultaten opleveren:  

• Handreiking voor gemeenten.  
• Sociale kaart met cultuursensitieve, passende zorgverlening.  
• Vroegsignalering van psychische klachten bij statushouders. 
• Goede doorverwijzing, zodat statushouders passende psychische hulpverlening krijgen indien nodig.  
• Samenwerking tussen lokale partijen.  
• Inzet van preventieve interventies.   
• Deskundigheidsbevordering (trainen van vrijwilligers op het signaleren van psychische klachten, trainingen cultuursensitief werken aan zorgprofessionals).

De resultaten delen we met andere gemeenten. Zo kan psychosociale ondersteuning aan statushouders in heel Nederland beter worden ingebed. In onderstaande video ziet u wat het project heeft opgeleverd.