Handreiking Veerkrachtige statushouders

Best practices voor gemeenten om de psychosociale ondersteuning aan statushouders te bevorderen

Succesvolle integratie en participatie van statushouders is alleen mogelijk als zij fysiek én mentaal gezond zijn. ARQ Kenniscentrum Migratie geeft gratis advies aan gemeenten: hoe kunnen zij de psychosociale ondersteuning aan statushouders bevorderen? In deze handreiking vatten we de best practices samen.

De best practices die in deze handreiking worden gedeeld, komen voort uit het project ‘Psychosociale ondersteuning statushouders’. Het doel van dit 5-jarig project was om in een aantal gemeenten een goede psychosociale zorgstructuur neer te zetten voor statushouders. Op deze pagina leest u meer over dit project.

Advies aan gemeenten: integrale aanpak

Er zijn verschillende blokkades waardoor statushouders niet tijdig psychische hulp ontvangen. Om deze blokkades op te lossen is er allereerst een integrale visie en aanpak nodig, waardoor regie en ketensamenwerking gerealiseerd worden. Samenwerking tussen ketenpartners is essentieel. Statushouders komen immers op tal van terreinen uitdagingen tegen, bijvoorbeeld rondom zorg en welzijn, huisvesting en opvoeding. Daarnaast is het belangrijk om aan statushouders zelf te vragen wat zij nodig hebben.

Vroegsignalering en preventie

Het tijdig signaleren van psychische klachten bij statushouders is al jaren een erkend probleem in gemeenten en in de GGZ-keten. Belangrijk is om te inventariseren door wie en op welke manier de vroegsignalering wordt gedaan. Vervolgens kunnen de professionals en vrijwilligers die hiervoor verantwoordelijk zijn, zo nodig, scholing volgen om te leren hoe ze optimaal kunnen signaleren en goed kunnen doorverwijzen. Bij het signaleren kan gebruik worden gemaakt van (gevalideerde) vragenlijsten, zoals de MIRROR-V of de Protect-vragen.

Preventieve interventies, zoals Mind-Spring en 7ROSES, spelen een belangrijke rol in het vroegsignaleren van ernstigere problematiek. Met preventieve interventies wordt gewerkt aan het versterken van de mentale veerkracht. Hierdoor zijn statushouders beter in staat om zelf problemen op te lossen. Dit heeft een positieve invloed op hun integratie en participatie in de samenleving.

Cultuursensitieve zorg of ondersteuning

Tijdige signalering is de eerste stap. Daarna moet er worden doorverwezen naar passende, cultuursensitieve zorg of ondersteuning. Een cultuursensitieve sociale kaart voor de regio kan daarbij helpen. Een sociale kaart geeft tevens inzicht in welke zorg of ondersteuning nog ontbreekt in de regio.

Taal- en cultuurbarrière

Communiceren met statushouders in de eigen taal is heel belangrijk. In de handreiking vindt u suggesties voor voorlichtingsmateriaal dat in verschillende talen beschikbaar is.

In sommige gemeenten worden sleutelpersonen ingezet. Sleutelpersonen zijn deskundige verbinders die de vraag achter de vraag kunnen duiden, signalen kunnen interpreteren en dit met het aanbod kunnen verbinden. Sleutelpersonen kunnen in de eigen taal aan statushouders uitleggen wat mentale gezondheidsproblemen zijn en welk aanbod er is qua ondersteuning en zorg. Tevens kunnen ze statushouders motiveren om zorg te accepteren.

Deskundigheidsbevordering

Blijvend investeren in deskundigheidsbevordering is essentieel, zeker als er sprake is van personeelswisselingen. Er zijn verschillende mogelijkheden, bijvoorbeeld e-learnings, trainingen en workshops of webinars. In de handreiking vindt u nuttige links naar passende scholing. Bijvoorbeeld de 2-daagse opleiding Cultuursensitief behandelen en workshop Vroegsignalering van psychische klachten bij vluchtelingen van ARQ Academy.