Wat is psychotrauma?

Ondertitel

Psychisch trauma na een schokkende gebeurtenis

Welkom op de ARQ-webpagina over psychotrauma. Hier beantwoorden we veelgestelde vragen en bieden we uitgebreide informatie over dit onderwerp. Lees verder om te begrijpen wat psychotrauma is, hoe het zich onderscheidt van algemeen trauma, welke symptomen erbij horen, welke hulp beschikbaar is, hoe psychotrauma kan worden voorkomen, welke behandelingen er zijn en welke tips kunnen helpen bij psychotrauma. 

Wat betekent psychotrauma?

Psychotrauma is een emotionele of psychologische reactie op een (reeks) diep schokkende of ingrijpende gebeurtenis(sen) die de normale verwerking en het functioneren van een persoon verstoort. Dit kan ontstaan door een breed scala aan gebeurtenissen, zoals ongevallen, (seksueel) misbruik, verlies van een dierbare, geweld, oorlog of natuurrampen. 
 

Wat is het verschil tussen trauma en psychotrauma? 

  • Trauma is een bredere term die zowel fysieke als psychologische schade kan omvatten. Fysiek trauma verwijst naar lichamelijk letsel, zoals een botbreuk of een wond.  
  • Psychotrauma verwijst specifiek naar de emotionele en psychologische impact van een schokkende gebeurtenis. Terwijl fysiek trauma vaak direct zichtbaar en behandelbaar is, kan psychotrauma subtieler zijn en complexere zorg en aandacht vereisen. 

 

Wanneer spreken we van psychotrauma? 

We spreken van psychotrauma wanneer een persoon een ervaring (of meerdere) heeft meegemaakt die zo stressvol of schokkend is dat deze de normale coping mechanismen, de manier waarop iemand omgaat met problemen en gebeurtenissen, van de persoon overweldigt. Dit kan onder andere leiden tot langdurige angst, herbeleving van de gebeurtenis, emotionele gevoelloosheid, en vermijding van herinneringen aan de gebeurtenis. In veel gevallen verdwijnen de klachten als gevolg van de schokkende gebeurtenissen vanzelf. Mensen zijn veerkrachtig en beschikken over een natuurlijke gave om hun gezondheid te herstellen. Wanneer dit niet vanzelf gebeurt kan er psychotrauma of een stressgerelateerde stoornis ontstaan, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS).  

 

Welke symptomen horen bij psychotrauma? 

Symptomen van psychotrauma kunnen variëren, maar veelvoorkomende symptomen zijn: 

  • Herbeleving van de schokkende gebeurtenis via flashbacks of nachtmerries 
  • Emotionele gevoelloosheid en vermijding van herinneringen of situaties die aan de gebeurtenis doen denken 
  • Overmatige waakzaamheid en prikkelbaarheid 
  • Angst, paniek en depressieve gevoelens 
  • Concentratieproblemen en geheugenverlies 
  • Slaapproblemen 
  • Fysieke klachten zoals hoofdpijn, maagproblemen en verhoogde hartslag 

 

Welke hulp is beschikbaar bij psychotrauma?

Er zijn verschillende vormen van hulp beschikbaar voor mensen die lijden aan psychotrauma, waaronder: 

  • Gespecialiseerde therapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) en Narratieve Exposure Therapie (NET)
  • Groepstherapie en ondersteuningsgroepen om ervaringen te delen en steun te vinden 
  • Medicatie om symptomen zoals angst en depressie te beheersen 
  • Zelfhulpstrategieën, zoals mindfulness en ontspanningstechnieken 

Hoe voorkom je psychotrauma?

Het voorkomen van psychotrauma kan uitdagend zijn omdat het vaak het resultaat is van onverwachte en oncontroleerbare gebeurtenissen. Toch zijn er enkele strategieën die kunnen helpen: 

  • Het opbouwen van een sterk sociaal netwerk om steun te vinden in moeilijke tijden 
  • Het ontwikkelen van gezonde coping mechanismen en veerkracht door middel van stressmanagement en zelfzorg 
  • Voorbereiding en training voor noodsituaties kan helpen om beter om te gaan met stressvolle gebeurtenissen 
  • Tijdige en effectieve behandeling van stress en trauma kan de ontwikkeling van psychotrauma voorkomen 

Welke behandelingen zijn er voor psychotrauma?

Er zijn verschillende effectieve traumatherapie behandelingen, waaronder: 

  • Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie (TG-CGT): helpt bij het herstructureren van negatieve gedachten en gedragingen 
  • Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR): gebruikt oogbewegingen om de verwerking van traumatische herinneringen te vergemakkelijken 
  • Narratieve therapie: helpt individuen om hun ervaringen in een coherent verhaal te plaatsen 
  • Exposuretherapie: stelt de patiënt geleidelijk bloot aan traumatische herinneringen om de angst te verminderen 
  • Medicatie: antidepressiva en anxiolytica kunnen helpen bij het beheersen van symptomen 

Tips bij psychotrauma

  • Zoek tijdig professionele hulp als je symptomen van psychotrauma ervaart 
  • Blijf in contact met vrienden en familie voor steun en begrip 
  • Probeer een routine te behouden om structuur in je dagelijks leven te brengen 
  • Neem de tijd om te ontspannen en zorg goed voor jezelf door voldoende te slapen, gezond te eten en regelmatig te bewegen 
  • Probeer schokkende gebeurtenissen op een gecontroleerde manier onder ogen te zien en te verwerken, eventueel met hulp van een therapeut 

Meer over ARQ

ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum is het expertisecentrum op het gebied van psychotrauma, waar we samen werken aan preventie, behandeling en kennisdeling.